ការប្រែប្រួលអាសកាសធាតុនាប៉ុន្មានឆ្នាំកន្លងទៅនេះ ធ្វើឲ្យដំណាំកសិកម្មមួយចំនួននៅខេត្តរតនគិរីមិនផ្ដល់ផលល្អប្រសើរដល់កសិករឡើយ ជាពិសេសដំណាំស្វាយចន្ទី។ ជនជាតិដើមភាគតិចបានដាំស្វាយចន្ទីស្ទើរគ្រប់ក្រុមគ្រួសារដើម្បីបង្កើនចំណូលសេដ្ឋកិច្ចគ្រួសារ ក៏ប៉ុន្តែឆ្នាំនេះចម្ការស្វាយចន្ទីផ្ដល់ទិន្នផលតិចប្រៀបធៀបនិងបណ្ដាឆ្នាំមុនៗ។ ករណីនេះធ្វើឲ្យកសិករខ្លះប្ដូរទៅដាំកៅស៊ូ ឬម្រេចវិញ។
ក្រុមកសិករកំណើតជនជាតិដើមភាគតិច ជាម្ចាស់ចម្ការស្វាយចន្ទីភាគច្រើននៅខេត្តរតនគិរី សំដែងការខកចិត្តបន្ទាប់ពីបរិមាណគ្រាប់ស្វាយចន្ទីប្រមូលបានខុសធម្មតា។
ម្ចាស់ចម្ការស្វាយចន្ទីនៅភូមិណងហៃ ឃុំសេដា ស្រុកលំផាត់ លោក ប៉ាង ញ៉ច រៀបរាប់ថា ស្វាយចន្ទីឆ្នាំនេះផ្ដល់ផលតិច ដោយសារតែអាកាសធាតុ ក្ដៅនិងត្រជាក់អូសបន្លាយយូរថ្ងៃ នាំឲ្យដើមស្វាយចន្ទីគ្មានគ្រាប់។ លោកកត់សម្គាល់ថាភ្លៀងខុសប្រក្រតីនៅពេលស្វាយចន្ទីមានផ្កា ធ្វើឲ្យផ្កាជ្រុះអស់ទើបស្វាយចន្ទីផ្ដល់ផលមិនល្អ៖ «វាផ្លែអត់ច្រើន! មួយដើមពីរបីផ្លែៗអ៊ីចឹងណា! អត់មានម៉ៅទេរើសខ្លួនឯង លក់ខ្លួនឯង។ ឆ្នាំនេះបានប្រហែលមួយពាន់ដុល្លារ ឬមួយពាន់ជាង។ ឆ្នាំទៅបានបីពាន់ជាង ដាំតាមធម្មតាអត់មានដាក់ជី ដាក់ស្អីទេ។ ចាំមើលឆ្នាំនេះទៀត បើថាវាអត់ផ្លែ ខ្ញុំនឹងប្ដូរទៀត»។
ដូចគ្នានេះដែរកសិករនៅភូមិល្អឺនក្រែន ឃុំអូរជុំ ស្រុកអូរជុំ លោក ឡិ សូត្រ កត់សម្គាល់ដែរថាឈ្មួញអ្នកម៉ៅការប្រមូលផលគ្រាប់ចន្ទីឆ្នាំនេះ ឲ្យតម្លៃទាបក្នុងការប្រមួលទិញគ្រាប់ស្វាយចន្ទីដល់ចម្ការដោយសារតែតាមចម្ការស្វាយចន្ទីភាគច្រើនមិនមានផ្លែ។ លោកបន្តថាប្រាក់ចំណូលពីលក់ដុំគ្រាប់ស្វាយចន្ទីឆ្នាំនេះ ធ្លាក់ចុះប្រមាណ៣០ ទៅ ៥០ភាគរយប្រៀបធៀបឆ្នាំមុន៖ «ចន្ទីចម្ការខ្ញុំផ្លែគ្រាន់ប៉ុន្តែវារហ័សអស់ផ្លែឆ្នាំនេះ ធាតុអាកាសឆ្នាំនេះប្រែប្រួលខ្យល់ពេក ផ្កាវារោយក្ដឹបវាជ្រុះមិនសូវបានកាន់។ មានឆ្នាំផ្លែ ឆ្នាំមិនផ្លែ ដាំមិនកើតយើងប្ដូរទៅដាំសណ្ដែកទៅដំឡូងវិញ»។
កាលពីមុនរដូវប្រមូលផលគ្រាប់ស្វាយចន្ទីឆ្នាំ២០១៣ ឈ្មួញដើរកក់ប្រាក់ម្ចាស់ចម្ការស្វាយចន្ទីក្នុងមួយហិកតារតម្លៃជាង១ពាន់ដុល្លារ ក៏ប៉ុន្តែតម្លៃនេះបានធ្លាក់មកនៅជាង ៦រយដុល្លារ ឬគ្មានឈ្មួញកក់ប្រាក់ទទួលម៉ៅការទិញដូចឆ្នាំមុនទៀតផង។
អាជីវករប្រមូលទិញគ្រាប់ស្វាយចន្ទីនាំចេញទៅប្រទេសវៀតណាម លោក ជូន ភិនដារ៉ា ទទួលស្គាល់ថា ទិន្នផលគ្រាប់ស្វាយចន្ទីឆ្នាំនេះថយចុះប្រមាណ៥០ភាគរយ ប្រៀបធៀបឆ្នាំ២០១៣។ លោកបន្តថា គ្រាប់ស្វាយចន្ទីដែលកសិករប្រមូលមកលក់នៅទីផ្សារខេត្តរតនគិរី មានចំនួនតិចហើយគុណភាពគ្រាប់ស្វាយចន្ទី ឋិតក្នុងប្រភេទលេខ២ មានតម្លៃថោក៖«វាថយហើយអាចន្ទីដែលយើងថាចន្ទីពូជល្អគ្រាប់ធំល្អ បើយើងប្រៀបធៀបទៅអត់ខុសតម្លៃគ្នាប៉ុន្មានទេ។ មានន័យថាអាហ្នឹងគេទិញមួយគីឡូក្រាម៣ពាន់ វាថាបីពាន់បីរយរៀលទេជួនកាលវាអាចស្មើគ្នាទៀត។ ឆ្នាំនេះមធ្យមយើងវាយមក៤ពាន់ ធ្លាក់ចុះនៅត្រឹមមួយពាន់ជាង។ ឥឡូវយើងវាយមធ្យមប្រហែលបីពាន់រៀលធ្វើម៉េចយើងអត់មានរោងចក្រកែឆ្នៃដូចគេ»។
កាលពីឆ្នាំ២០១៣ តួលេខរបស់មន្ត្រីមន្ទីរកសិកម្មខេត្តរតនគិរីឲ្យដឹងថា ទិន្នផលគ្រាប់ស្វាយចន្ទីដែលកសិករលក់ចេញទៅទីផ្សារមានចំនួនជាង៧ពាន់តោន ក៏ប៉ុន្តែតួលេខនេះបានធ្លាក់ចុះជាង៦ពាន់តោននៅឆ្នាំ២០១៤។ ចំណែកតម្លៃគ្រាប់ស្វាយចន្ទីជាមធ្យមមួយគីឡូក្រាមថ្លៃ៣ពាន់ ៥រយរៀល នាឆ្នាំ២០១៣ និងប្រមាណ៣ពាន់រៀលក្នុងឆ្នាំ២០១៤។
ចម្ការស្វាយចន្ទីនៅខេត្តរតនគិរី មានការកើនឡើងតិចតួចនារយៈពេល ១ទសវត្សកន្លងទៅនេះ។ មុនឆ្នាំ២០០០ ផ្ទៃដីចម្ការស្វាយចន្ទីនៅខេត្តរតនគិរីមានប្រមាណជាង១ពាន់ ប្រាំរយហិកតារ។ ចំនួននេះកើតឡើងតិចតួចបំផុតរហូតមកទល់នឹងឆ្នាំ២០១៤ ក៏ប៉ុន្តែគេសង្កេតឃើញមានការអភិវឌ្ឍដំណាំកៅស៊ូ និងដំណាំម្រេច។
កសិករដាំម្រេចនៅភូមិរាជានុកូល ខេត្តស្ទឹងត្រែង ទទួលស្គាល់ថាដំណាំម្រេចពិតជាកំពុងផ្ដល់ផលល្អសម្រាប់កសិករ និងការនាំចេញទៅទីផ្សារអន្តរជាតិ ហេតុនេះកសិករមួយចំនួនបានប្ដូរពីចម្ការស្វាយចន្ទី មកធ្វើចម្ការម្រេចវិញ។ លោកបន្តថាដំណាំម្រេចក្នុងផ្ទៃដីមួយហិកតារគេអាចប្រមូលផលបាន២ ទៅ ៣តោន។ បច្ចុប្បន្ននេះទីផ្សារម្រេចកម្ពុជាមាននៅប្រទេសបារាំង អង់គ្លេស អាល្លឺម៉ង់ ស្វីស ន័រវែស ដាណឺម៉ាក សហរដ្ឋអាមេរិកជាដើម និងមានតម្លៃជាមធ្យម៦ដុល្លារក្នុងមួយគីឡូក្រាម៖ «បើគិតទៅនេះគឺជាផលកសិកម្មរបស់ប្រជាពលរដ្ឋ។ សូមឲ្យរាជរដ្ឋាភិបាល ឬក៏អាជ្ញាធរដែនដីហ្នឹងជួយសម្រាប់ផលិតផលកសិកម្មព្រោះប្រជាពលរដ្ឋដាំដំណាំហ្នឹងប្រើចំណូលធំ»។
មន្ត្រីកសិកម្មខេត្តរតនគិរី បានហៅការប្រែប្រួលអាកាសធាតុជាកត្តាធ្វើឲ្យទិន្នផលកសិកម្មមួយចំនួនប្រែប្រួលដូចករណីដំណាំស្វាយចន្ទីនេះជាដើម។ ករណីនេះមន្ត្រីជំនាញកំពុងស្រាវជ្រាវបន្សុទ្ធពូជដំណាំមួយចំនួនដែលអាចដាំដុះបាន តាមការប្រែប្រួលអាកាសធាតុពេលបច្ចុប្បន្ន។
ប្រធានមន្ទីរកសិកម្មខេត្តរតនគិរី លោក សយ សូណា កត់សម្គាល់ថាកសិករភាគច្រើននៅខេត្តភាគឦសានមួយនេះធ្វើកសិកម្មពឹងផ្អែកធម្មជាតិមានទឹកភ្លៀង និងមិនស្វែងយល់ពីកត្តាដី ធាតុអាកាស ការប្រើប្រាស់ពូជ ឬជីនោះឡើយ។ លោកសំណូមពរឲ្យកសិករប្ដូរទម្លាប់ចាស់ចោលហើយងាកមករកការធ្វើកសិកម្មបែបវិទ្យាសាស្ត្រ ដែលអាចកាត់បន្ថយផលប៉ះពាល់ពីកត្តាអាកាសធាតុ ឬការធ្លាក់ចុះបរិមាណ និងគុណភាពផលកសិកម្មនាពេលអនាគត៖ «ទាល់តែទម្លាប់បើថាក្នុងរដូវខាងមុខហ្នឹងត្រូវមានអាងស្តុកទឹក ត្រូវមានស្អីដើម្បីរក្សាទឹកប្រើប្រាស់ យើងមិនអាចថាពឹងទឹកភ្លៀងទាំងស្រុងបានទេពីព្រោះការផ្លាស់ប្ដូរដំណាំដោយសារកត្តាប្រែប្រួលហ្នឹង មានអ្នកបច្ចេកទេសគេកំពុងធ្វើបន្សុទ្ធពូជឲ្យវាស៊ាំទៅហ្នឹងអាកាសធាតុ។ ចង់និយាយថាដំណាំខ្លះដំណាំដែលធន់ទ្រាំភាពក្ដៅ ធន់ទ្រាំនឹងភាពរាំងស្ងួតគាត់ត្រូវដាំអាហ្នឹង»។
ទោះជាយ៉ាងនេះក្ដីមន្ត្រីកសិកម្មខេត្តរតនគិរីទទួលស្គាល់ថា ដំណាំម្រេចរីកចម្រើនយ៉ាងឆាប់រហ័ស ពីជាង១០ហិកតារ កាលពីឆ្នាំ២០០៨ កើនដល់ជាង១២០ហិកតារ នាពេលបច្ចុប្បន្ន និងចម្ការកៅស៊ូពីជាងពីរពាន់ហិកតារនាទសវត្សឆ្នាំ១៩៨០ កើនដល់ជាង៣ម៉ឺនហិកតារ នាពេលបច្ចុប្បន្ន៕
ប្រភព:អាស៊ីសេរី
