មន្ត្រីរដ្ឋាភិបាលនៃគណបក្សប្រជាជន តែងតែលើកយករឿងការតវ៉ារបស់កម្មករក្នុងការទាមទារដំឡើងប្រាក់ខែគោល ១៦០ដុល្លារនោះ ថាជារឿងនយោបាយដោយមានការញុះញង់ពីគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ និងមេដឹកនាំសហជីពមួយចំនួនទៀតជាដើម។
តើការទាមទារដំឡើងប្រាក់ខែគោលរបស់កម្មករកន្លងមក និងបានធ្វើបាតុកម្មជាបន្តបន្ទាប់ ហើយត្រូវបានកម្លាំងសមត្ថកិច្ចរដ្ឋាភិបាលបង្ក្រាបនោះ ធ្វើឡើងតាមការញុះញង់ ឬក៏ដោយសារតែបញ្ហាក្រពះស្រេកឃ្លាន?
បញ្ហាបាតុកម្មនៅកម្ពុជា គឺជារឿងដ៏ពេញនិយមមួយដែលកំពុងល្បីល្បាយនៅលើឆាកអន្តរជាតិក្នុងឆ្នាំ២០១៤ នេះ។ បាតុកម្មនេះកើតឡើងគ្រប់បែបបទច្រើនមុខច្រើនយ៉ាង រហូតមានមនុស្សស្លាប់ របួស ពិការមួយជីវិត ជាប់គុកច្រវាក់ជាច្រើននាក់ទៀតផង។
នៅក្រោយការបោះឆ្នោតជាតិអាណត្តិទី៥ នេះ សន្ទុះធ្វើបាតុកម្មមានចំនួនច្រើននៅរោងចក្រខុសៗគ្នា។ សំឡេងស្រែកតវ៉ាតាមរយៈដើរក្បួនបាតុកម្មបានលាន់ឮទ្រហឹងពេញទីក្រុងភ្នំពេញ និងបណ្ដាខេត្តមួយចំនួន ទោះបីជារដ្ឋាភិបាលថ្មីៗនេះបានដំឡើងប្រាក់ខែគោលបានមួយកម្រិត គឺពី ៨០ ទៅ ១០០ដុល្លារទៅហើយក្ដី។ ក្នុងនោះមានទាំងមានទាំងបាតុកម្មប្រឆាំងនឹងលទ្ធផលឆ្នោតដែលធ្វើឡើងដោយគណបក្សសង្គ្រោះជាតិផង។
រដ្ឋាភិបាលឯកបក្សនីតិកាលទី៥ នេះ តាមមើលទៅមានការលំបាកក្នុងការដោះស្រាយបញ្ហា និងការដឹកនាំ។ ដៃម្ខាងរវល់ដោះស្រាយរឿងជម្លោះនយោបាយជាប់គាំង ដៃម្ខាងទៀតដោះស្រាយរឿងបាតុកម្ម និងស្វែងរកជំនួយដើម្បីបន្តនិរន្តភាពក្នុងការដឹកនាំប្រទេសបន្តទៀត។
បើមើលពីសន្ទុះបាតុកម្មវិញ គឺមានច្រើនក្រុមក្រៅពីក្រុមកម្មករ គឺនៅមានបាតុកម្មទាមទារឲ្យរដ្ឋាភិបាលបញ្ចុះតម្លៃទំនិញនៅលើទីផ្សាររួមមានប្រេងសាំង ដែលចេះតែឡើងថ្លៃគ្មានដែនកំណត់។ បាតុកម្មនេះធ្វើឡើងដោយប្រជាពលរដ្ឋក្នុងសហគមន៍ក្រីក្រ ក្រុមអ្នករត់ម៉ូតូឌុប និងរ៉ឺម៉កកង់បី ព្រមទាំងបាតុកម្មរបស់កម្មករស្ទើរទូទាំងប្រទេស ទាមទារដំឡើងប្រាក់ខែគោលឲ្យបាន ១៦០ដុល្លារក្នុងមួយខែ។
ការតវ៉ានេះបានធ្វើឲ្យរដ្ឋាភិបាលបច្ចុប្បន្នដែលគណបក្សសង្គ្រោះជាតិហៅថា រដ្ឋាភិបាលមិនគ្រប់ទឹកនោះឈឺក្បាលវិលមុខមិនតិចទេ។ ប៉ុន្តែរដ្ឋាភិបាលហាក់ពុំមានសមត្ថភាពដោះស្រាយបញ្ចប់បញ្ហានេះបាន ក្រៅពីដាក់ផែនការបង្ក្រាបក្រុមអ្នកតវ៉ា អ្នកគាំទ្ររហូតធ្វើឲ្យកម្មករស្លាប់ដោយគ្រាប់កាំភ្លើង និងខ្លះទៀតត្រូវជាប់គុករហូតដល់សព្វថ្ងៃនេះ ដូចជាកម្មកររោងចក្រ យ៉ាកជីង ស្ថិតនៅក្បែរតំបន់សេដ្ឋកិច្ចពិសេស និងនៅផ្លូវវ៉េងស្រេង រួមទាំងលោក វន់ ពៅ និងតំណាងអ្នកភូមិបឹងកក់ជាដើម។
មន្ត្រីជាន់ខ្ពស់របស់រដ្ឋាភិបាលបានចោទថា ក្រុមនេះស្ថិតនៅក្រោមការញុះញង់របស់បក្សសង្គ្រោះជាតិ ដែលដឹកនាំដោយលោក សម រង្ស៊ី និងលោក កឹម សុខា និងមេដឹកនាំសហជីពកម្មករមួយចំនួនទៀត។ ទាំងលោក សម រង្ស៊ី និង លោក កឹម សុខា ក៏ត្រូវបានរដ្ឋាភិបាលប្ដឹងទៅតុលាការពាក់ព័ន្ធពីបញ្ហានេះដែរ ហើយសំណុំរឿងអ្នកទាំងពីរកំពុងស្ថិតនៅក្នុងដៃតុលាការនៅឡើយ។
ដោយឡែកភាគីពាក់ព័ន្ធម្ខាងទៀតគឺខាងសមាគមរោងចក្រកាត់ដេរវិញ បានគាំទ្រគំនិតរបស់រដ្ឋាភិបាលដែរ ព្រមទាំងបានបញ្ជាក់ថា ការទាមទារប្រាក់ខែគោល ១៦០ដុល្លារនេះ ខ្ពស់ហួសពីសមត្ថភាពរបស់និយោជក។ ជាងនេះទៅទៀតសមាគមនេះបានគំរាមបិទរោងចក្រទៀតផងបើសិនជានៅមានការតវ៉ាសុំដំឡើងប្រាក់ខែដូច្នេះ។
ចំណែកបក្សសង្គ្រោះជាតិវិញ បានរលាស់ខ្លួនចេញពីការចោទប្រកាន់នេះ ហើយថាការតវ៉ាដោយធ្វើបាតុកម្មរបស់កម្មករគឺជាបញ្ហាក្រពះរបស់ពួកគេផ្ទាល់ មិនពាក់ព័ន្ធនឹងគណបក្សប្រឆាំងឡើយ។ ប៉ុន្តែយ៉ាងហោចណាស់ក្នុងគោលនយោបាយ ៧ចំណុចរបស់បក្សនេះ គឺបានកំណត់រួចជាស្រេចទៅហើយតាំងពីអំឡុងពេលយុទ្ធនាការឃោសនាបោះឆ្នោតថា ខ្លួនមានលទ្ធភាពដំឡើងប្រាក់ខែគោលដល់កម្មករ ១៥០ដុល្លារ នៅពេលដែលខ្លួនជាប់ឆ្នោតដឹកនាំរដ្ឋាភិបាល។
ងាកមកខាងប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយវិញ លើកលែងតែប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយដែលគ្រប់គ្រងដោយរដ្ឋាភិបាល គឺតែងតែបានរាយការណ៍ជាច្រើនពីស្ថានភាពលំបាករបស់កម្មករទាំងការស្នាក់នៅ ការហូបចុកមិនគ្រប់គ្រាន់ បញ្ហាសុខភាព ការដួលសន្លប់របស់កម្មករពេលកំពុងធ្វើការងារជាដើម ហើយបញ្ហានេះកើតមានជាច្រើនឆ្នាំមកហើយ។
ក្រុមគ្រូពេទ្យបានបង្ហាញថា ប្រាក់ខែតិចធ្វើឲ្យពួកគាត់រិះថាំខ្លាំងពេកក្នុងការហូបចុក សម្រាកមិនគ្រប់គ្រាន់ ធ្វើការច្រើន កម្លាំងចុះខ្សោយ រួមនឹងបរិយាកាសក្នុងរោងចក្រខ្លះមានខ្យល់អាកាសចេញចូលមិនគ្រប់គ្រាន់ ខ្វះប្រព័ន្ធពិនិត្យជាតិពុលក្នុងរោងចក្រជាដើម។
ប្រសិនបើលោកអ្នកនាង ឬមន្ត្រីរដ្ឋាភិបាលចង់ឃើញទិដ្ឋភាពទាំងនេះផ្ទាល់នោះប្រាកដជាមិនពិបាកដូចឡើងឋានសួគ៌ ឬឡើងឋានព្រះចន្ទនោះទេ គឺគ្រាន់តែចំណាយពេលខ្លះទៅមើលការទទួលទានអាហារថ្ងៃត្រង់នៅខាងមុខរោងចក្រ និងនៅតាមផ្ទះជួលរបស់ពួកគេក្បែរៗតំបន់មានរោងចក្រនោះនឹងបានយល់កាន់តែច្រើនថែមទៀតអំពីស្ថានភាពជាក់ស្ដែងរបស់កម្មករ។
កម្មករតែងតែបែងចែកប្រាក់ខែរបស់ខ្លួនដែលទទួលបានជាមធ្យមពី ១០០ដុល្លារ ទៅជាង ១០០ដុល្លារ បើសិនបូកទាំងថ្លៃធ្វើការថែមម៉ោងទៀតផងយ៉ាងល្អិតល្អន់បំផុត គឺមិនខុសពីសុភាសិតខ្មែរមួយតែងពោលថាសក់មួយសរសៃត្រូវពុះច្រៀកជាដប់នោះទេ។
តែទោះយ៉ាងណាពួកគេនៅតែមិនអាចរត់ឲ្យទាន់នឹងទំនិញឡើងថ្លៃគ្មានថ្ងៃចុះវិញសោះនោះឡើយ។ ក្រុមកម្មករបានបង្ហាញថា ពួកគេធ្វើការសព្វថ្ងៃលះបង់អស់រលីងហើយទាំងកម្លាំងកាយកម្លាំងចិត្ត។
ចំណែកប្រាក់ខែបានមកគេគ្រាន់តែបានឃើញបានកាន់តែមួយភ្លែតប៉ុណ្ណោះ ព្រោះគេត្រូវចំណាយច្រើនមុខទៅវិញ ជាពិសេសថ្លៃផ្ទះ គឺគ្រាន់តែឮបើកប្រាក់ខែភ្លាមឃើញមុខម្ចាស់ផ្ទះនៅមុខបន្ទប់ជួលនោះតែម្ដង។ ចំណាយលើទឹក ភ្លើង ការហូបចុកប្រចាំថ្ងៃ ឆ្លៀតដកលុយខ្លះផ្ញើទៅម្ដាយ ទិញសម្លៀកបំពាក់ខ្លះ ពេលមានបុណ្យទានម្តងៗ បូកសរុបទៅមួយខែៗបានត្រឹមតែមួយរស់មួយគែៗដូចសត្វមាន់ ពេលខ្លះរស់លំបាកជាងមាន់ទៅទៀត។
ដល់ពេលមានជំងឺធ្ងន់ត្រូវចាក់ថ្នាំ ឬសម្រាកពេទ្យម្តងៗចាំបាច់ត្រូវខ្ចីលុយគេបន្ថែម ហើយបំណុលនេះពិបាកនឹងរកពេលសងវិញណាស់។ ការហូបចុកមិនគ្រប់របស់កម្មករនេះ ក៏ជាកត្តារួមផ្សំមួយ ដែលធ្វើឲ្យកម្មករសន្លប់នៅកន្លែងធ្វើការជាញឹកញាប់ដែរ។
បញ្ហានេះមុននឹងក្រុមប្រឹក្សាការងារប្រជុំដោះស្រាយវិបត្តិប្រាក់ខែកម្មករ រដ្ឋាភិបាលបានសិក្សាជាមុនពីតម្រូវការប្រាក់ខែសមរម្យដល់កម្មករដែលអាចរស់បាន។ ការសិក្សាដែលមានសមាសភាពពីក្រសួងការងារ តំណាងនិយោជក និងតំណាងសហជីពកម្មកររកឃើញថា កម្មករត្រូវការប្រាក់ចន្លោះ ១៥៧ ទៅ ១៧៧ដុល្លារ ដែលអាចធ្វើឲ្យកម្មករចាយគ្រប់ក្នុងមួយខែ។ អ្នកសេដ្ឋកិច្ចខ្លះក៏បានរកឃើញថា រោងចក្រកាត់ដេរទាំងអស់អាចសល់ទឹកប្រាក់ប្រមាណ ២ពាន់លានដុល្លារអាមេរិកក្នុងមួយឆ្នាំ សម្រាប់ចំណាយលើកម្រៃផ្សេងៗទាក់ទងនឹងការគ្រប់គ្រងការចំណាយប្រតិបត្តិការផលចំណេញ និងការចំណាយលើប្រាក់ខែកម្មករប្រមាណ ៣០០លានដុល្លារអាមេរិកក្នុងមួយឆ្នាំ។
វិលមករឿងកម្មករវិញ ក្រៅពីបញ្ហាប្រាក់ខែចាយសល់ថ្ងៃក្នុង១ខែនោះ នៅមានបញ្ហាជាច្រើនទៀតដែលត្រូវបានឆ្លុះបញ្ចាំងឲ្យឃើញនៅពេលមានបាតុកម្មតាមផ្លូវសាធារណៈ មុខរោងចក្រ មន្ទីរ ក្រសួងពាក់ព័ន្ធនានា និងនៅមុខផ្ទះនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ជិតវិមានឯករាជ្យជាដើម។
ជួនពេលខ្លះក្រុមកម្មករមានឱកាសស្រែកចេញអស់ពីបេះដូង និងសរសេរអក្សរលើបដាធំៗ បង្ហាញនូវទុក្ខលំបាករបស់ពួកគេដូចជាករណីរំលោភច្បាប់ការងារ រំលោភសិទ្ធិ សេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ ពីថៅកែរោងចក្រ ការរើសអើងសហជីព ការបញ្ឈប់កម្មករដោយពុំមានហេតុផលច្បាស់លាស់ និងគ្មានសំណង ការមើលងាយលើកម្មករ ការកេងប្រវ័ញ្ចកម្លាំងពលកម្មជាដើម។ ការបញ្ឈប់តំណាងសហជីពមួយចំនួននៅតាមរោងចក្រនោះ ជាការព្រមានកុំឲ្យកម្មករហ៊ានធ្វើបាតុកម្ម ក៏ប៉ុន្តែការគំរាមបែបនេះ ខាងនិយោជកមិនទទួលបានជោគជ័យឡើយ ព្រោះកម្មករខ្លួនឯងបានដឹងច្បាស់ថា ការធ្វើបាតុកម្មមិនមែនដើម្បីផលប្រយោជន៍អ្នកណាទេ ការធ្វើបាតុកម្មដើម្បីផលប្រយោជន៍ពួកគាត់ ហើយក៏មិនមែនជាការញុះញង់ដែរ។
ការលើកបដា ការស្រែកប្រកូកប្រកាសជាសាធារណៈទាមទាររកដំណោះស្រាយនោះជូនទទួលបានដំណោះស្រាយខ្លះ ជូនគ្មានបានអ្វីទាល់តែសោះ ហើយត្រូវក្រុមសមត្ថកិច្ចចម្រុះដេញចាប់ ដេញវាយតប់រត់ប្រផាប់ប្រភីងតែរៀងៗខ្លួន។ទំនងជាបញ្ហាលំបាក និងគ្មានដំណោះស្រាយបែបនេះហើយមើលទៅ បានជាធ្វើឲ្យពួកគេទ្រាំលែងបានតទៅទៀត ហើយសុខចិត្តនាំគ្នាចេញតវ៉ាប្រថុយស្លាប់រស់នឹងគ្រាប់កាំភ្លើង និងការវាយដំបែកក្បាល បាក់ជើង ចាប់ដាក់គុកមិនស្វាងនោះ។
ការកត់សម្គាល់ផ្សេងទៀតឃើញថា បាតុកម្មរបស់កម្មករទាមប្រាក់ខែឲ្យស្របនឹងទំនិញទីផ្សារនោះបានកើតមានតាំងពីឆ្នាំ២០០៣ មកជាបន្តបន្ទាប់ហើយបញ្ហានេះវាក្លាយជារឿងទុំជោរមួយ ឬជាដំបៅមហារីកមួយនៅក្នុងសង្គម ប៉ុន្តែវាទើបនឹងបានផ្ទុះឡើងខ្លាំងក្លាស្របពេលគ្នា នឹងការបោះឆ្នោតជាតិជ្រើសតាំងតំណាងរាស្ត្រនីតិកាលទី៥ និងការផ្ទុះឡើងនៃមហាបាតុកម្មរបស់បក្សសង្គ្រោះជាតិដែលទាមទារស្វែងរកយុត្តិធម៌ជូនម្ចាស់ឆ្នោតនៅឆ្នាំ២០១៤ នេះ។
ក្រុមកម្មករដែលធ្វើបាតុកម្មតែងតែស្រែកចំទាលដាក់មេក្រូថា ប្រាក់ខែ ១០០ដុល្លារនេះ បើសិនលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ឬក្រុមគ្រួសារលោកវិញតើចាយគ្រប់អត់? រស់បានអត់? ការស្រែកបែបនេះ ប្រហែលជាកម្មករស្ថិតនៅក្នុងភាពទាល់ច្រកមួយ ដោយសារតែរដ្ឋាភិបាលមិនអើពើចំពោះការទាមទារឲ្យបាន ១៦០ដុល្លារនោះ ហើយនេះក៏ជាសំណួរដែលគ្មានចម្លើយរហូតដល់ពេលនេះ ហើយការដាក់សំណួរបែបនេះ ធ្វើឲ្យអ្នកឈរមើលក្បួនបាតុកម្មតាមដងផ្លូវផ្ទុះសំណើចដោយមិនដឹងខ្លួនក៏មាន។
ក្រុមកម្មករតែងតែលើកឡើងជារឿយៗថា បើសិនជាការងាររបស់ពួកគេទទួលបានប្រាក់កម្រៃអាចរស់នៅហូបចុកបានសមរម្យ ថ្លៃថ្នូរ មានការគោរពសិទ្ធិពួកគេបានត្រឹមត្រូវនោះ ពិតជាពុំមាននរណាម្នាក់មកហានចេញមកឈរកាន់បដាហាលថ្ងៃដូចត្រីងៀត ដូចលៀសហាល ហើយថែមយកជីវិតមកប្រថុយលលេងជាមួយនឹងគ្រាប់កាំភ្លើង ខែល និងដំបងឆក់របស់សមត្ថកិច្ចនោះឡើយ។
ចំណែកក្រុមមេដឹកនាំសហជីពកម្មករដែលគាំទ្រឲ្យមានការដំឡើងប្រាក់ខែ ១៦០ដុល្លារ វិញបានពោលបែបឌឺទៅរដ្ឋាភិបាលថា បើចិត្តសឿងដំឡើងប្រាក់ខែឲ្យដូចការទាមទារនោះសាកលមើល តើមានបាតុកម្មទៀតអត់? មានអ្នកណាមានលទ្ធភាពក្នុងការញុះញង់នោះទេ? ពេលនោះអ្នកគ្រប់គ្នាដឹងកាន់តែច្បាស់ថា តើបញ្ហាបាតុកម្មនេះ កើតឡើងដោយសារការញុះញង់ ឬក៏ជារឿងបញ្ហាក្រពះរបស់អ្នកក្រ?
